Taş Çağı ve Aşamaları

Taş Çağı, insanlık tarihinin en erken dönemlerinden biridir ve alet yapımında taşın kullanıldığı dönemleri ifade eder. Bu dönem, insanlığın gelişim sürecini yansıtan üç ana aşamadan oluşur: Eski Taş Çağı (Paleolitik), Orta Taş Çağı (Mezolitik) ve Yeni Taş Çağı (Neolitik).

---

1. Eski Taş Çağı (Paleolitik Dönem) (MÖ 2.5 milyon – MÖ 10.000)

Genel Özellikler

• Paleolitik Dönem, insanlık tarihinin en uzun dönemidir.
• İnsanlar bu dönemde avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamlarını sürdürmüştür.
• Göçebe yaşam tarzı hâkimdir; insanlar mağaralarda ve kaya sığınaklarında barınmıştır.
• Ateş, bu dönemde kontrol altına alınmış ve insan yaşamında önemli bir dönüm noktası olmuştur.
• Taş aletler: Çakmak taşı, obsidyen gibi malzemelerden yapılmış kesici, delici ve kazıyıcı araçlar kullanılmıştır.

Sanat ve İnanç

• Bu dönemde mağara resimleri ve kaya sanatları yapılmıştır (ör. Altamira Mağarası, İspanya).
• İnsanlar doğa olaylarına anlam yüklemiş ve ilkel bir inanç sistemi geliştirmiştir.

---

2. Orta Taş Çağı (Mezolitik Dönem) (MÖ 10.000 – MÖ 8.000)

Genel Özellikler

• Mezolitik Dönem, Paleolitik ile Neolitik arasında bir geçiş dönemi olarak kabul edilir.
• İnsanlar avcılık ve toplayıcılıkla birlikte, balıkçılık yapmaya başlamışlardır.
• İlk yerleşik yaşam izleri görülmeye başlamıştır; mevsimlik olarak bazı bölgelerde barınaklar inşa edilmiştir.
• Mikrolit Aletler: Bu dönemde taş aletler daha küçük, ince ve fonksiyonel hâle getirilmiştir.
• Köpek gibi hayvanların evcilleştirildiğine dair izler bulunmaktadır.

Geçiş Süreci

• Mezolitik, tarım ve hayvancılığa geçişin öncüsü olmuştur.
• İnsanlar, çevrelerindeki bitkileri ve hayvanları daha iyi tanıyarak yerleşik düzene hazırlık yapmıştır.

---

3. Yeni Taş Çağı (Neolitik Dönem) (MÖ 8.000 – MÖ 5.500)

Genel Özellikler

• Neolitik Dönem, insanlık tarihinde tarımın başladığı ve yerleşik hayata geçildiği dönemdir.
• İnsanlar bu dönemde toprağı ekip biçmeyi ve hayvanları evcilleştirmeyi öğrenmiştir.
• Köy yaşamı başlamış ve insanlar küçük topluluklar hâlinde yerleşim birimleri oluşturmuştur.
• İlk kez seramik, dokuma ve sepet yapımı gibi el sanatları ortaya çıkmıştır.

Teknolojik Gelişmeler

• Taş Aletler: Aletler cilalanmış ve tarım için uygun hâle getirilmiştir (ör. orak, balta).
• İnşaat Teknikleri: Evler taş, kerpiç ve ahşap malzemelerle inşa edilmiştir.

Sanat ve İnanç

• Bu dönemde, inanç sistemleri daha belirgin hâle gelmiş; tapınaklar ve kutsal alanlar inşa edilmiştir (ör. Göbeklitepe).
• Doğa ve bereket tanrıçalarına tapınma yaygınlaşmıştır.

---

Taş Çağı Dönemlerinin Karşılaştırılması

Özellik	Paleolitik (Eski Taş)	Mezolitik (Orta Taş)	Neolitik (Yeni Taş)
Yaşam Tarzı	Göçebe	Göçebe/Yarı Yerleşik	Yerleşik
Ekonomi	Avcılık ve toplayıcılık	Avcılık, toplayıcılık, balıkçılık	Tarım ve hayvancılık
Aletler	İlkel taş aletler	Mikrolit taş aletler	Cilalı taş aletler
Sanat	Mağara resimleri	Daha gelişmiş kaya sanatları	Seramik ve dokuma
Toplum	Küçük gruplar	Mevsimlik barınaklar	Köy yerleşimleri

---

Sonuç

Taş Çağı, insanlığın avcı-toplayıcı yaşamdan tarım ve yerleşik düzene geçtiği kritik bir dönemdir. Bu üç aşama, teknolojik, ekonomik ve toplumsal evrim açısından birbiriyle bağlantılıdır ve insanlık tarihinin temel yapı taşlarını oluşturur. Özellikle Neolitik Dönem, bugünkü modern medeniyetin temellerinin atıldığı bir dönemi simgeler.